Λογοθεραπεία Ενηλίκων

Υπάρχουν δύο τύποι Αγγειακών Εγκεφαλικών Επεισοδίων: το Αγγειακό Αιμορραγικό Επεισόδιο και το Αγγειακό Ισχαιμικό Επεισόδιο. Τα προβλήματα λόγου και επικοινωνίας που μπορεί να προκύψουν μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο είναι: 

Αφασία: Είναι μία από τις συνηθέστερες διαταραχές λόγου και ομιλίας που μπορεί να παρουσιαστεί μετά από ένα αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Η αφασία οφείλεται σε βλάβη που παρουσιάζεται συνήθως έπειτα από βλάβη σε περιοχές του αριστερού ημισφαιρίου που ελέγχουν την ομιλία και τη γλώσσα και μπορεί να προκαλέσει δυσκολία στην κατανόηση και παραγωγή τόσο του προφορικού λόγου, όσο και του γραπτού λόγου. Οι δυσκολίες αυτές ποικίλλουν ως προς το βαθμό σοβαρότητας, καθώς κάποια άτομα μπορούν να επικοινωνούν σε πολύ βασικό επίπεδο, ενώ κάποια  άλλα άτομα χάνουν εντελώς αυτή την ικανότητα τουλάχιστον για ορισμένο χρονικό διάστημα.

Το αίτιο ενός προβλήματος φωνής μπορεί να είναι οργανικό ή μη, λειτουργικό, ψυχογενές ή λόγω επαγγελματικής χρήσης της φωνής (π.χ. ηθοποιοί, τραγουδιστές, δημοσιογράφοι, ψάλτες, εκπαιδευτικοί, κ.τ.λ.). Ενδεικτικά τα οζίδια στις φωνητικές χορδές, οι μυϊκές δυσφωνίες από υπερβολική χρήση φωνής στην καθημερινότητα ή λόγω επαγγέλματος είναι συχνές διαταραχές φώνησης που χρήζουν φωνοθεραπευτικής αποκατάστασης, με στόχο την επαναφορά μίας υγιούς και αβίαστης φώνησης.

Δυσφαγία ορίζεται κάθε υποκειμενική ή αντικειμενική δυσκολία στην επεξεργασία στην κατάποση στερεάς ή υγρής τροφής, στην οποία ενδέχεται να απαιτείται περισσότερος χρόνος και προσπάθεια για να μετακινηθεί ο βλωμός (μπουκιά) ή τα υγρά από το στόμα στο στομάχι.

Είναι η ολική αφαίρεση του λάρυγγα, λόγω κακοήθους νεοπλάσματος. Οι μέθοδοι αποκατάστασης του λόγου μετά από ολική λαρυγγεκτομή είναι η οισοφάγειος ομιλία, η τραχειο-οισοφαγική ομιλία με φωνητική πρόθεση, η χρήση ηλεκτρονικής συσκευής π.χ. λαρυγγόφωνο.

Στις διαταραχές ροής της ομιλίας, όπως και στον παιδιατρικό πληθυσμό, περιλαμβάνονται ο τραυλισμός και η ταχυλαλία. Στους ενήλικες, οι δύο αυτές διαταραχές μπορούν να προκύψουν μετά από μία εξελισσόμενη νευρολογική νόσο, μετά από μία κρανιοεγκεγαλική κάκωση στον εγκέφαλο με νευρολογική βάση, π.χ. μετά από ένα τροχαίο ατύχημα ή λόγω κληρονομικότητας και καμίας λογοθεραπευτικής παρέμβασης στην παιδική ηλικία του ατόμου.

Οι διαταραχές της άρθρωσης μπορεί να προκύψουν, λόγω ότι ένα ενήλικο άτομο, δεν έχει λάβει λογοθεραπείες σε παιδική ηλικία, π.χ. για τον ήχο /ρ/ και να μην τον αρθρώνει καθαρά έως την ενήλικη ζωή ή μπορεί να έχει προκύψει δυσαρθρία εξαιτίας κρανιοεγκεφαλικής κάκωσης, εγκεφαλικού επεισοδίου ή κάποιας εξελισσόμενης νευρολογικής νόσου.

Είναι μια κινητική διαταραχή της ομιλίας που δεν οφείλεται σε μυϊκή αδυναμία ή παράλυση αλλά στη δυσκολία προγραμματισμού των κινήσεων που απαιτούνται για την παραγωγή της ομιλίας, με αποτέλεσμα πολλά λάθη στον προφορικό λόγο και μη κατανοητή ομιλία. Μπορεί να προκληθεί μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, όγκο στον εγκέφαλο, μία νευροεκφυλιστική νόσο, άνοια, τραυματική βλάβη στον εγκέφαλο.

Η αντήχηση αναφέρεται στον τρόπο που η ροή του αέρα για την ομιλία μορφοποιείται, καθώς περνάει από τη στοματική και τη ρινική κοιλότητα. Κατά την παραγωγή της ομιλίας, κατευθύνουμε τον αέρα μέσα από το στόμα, η μαλακή υπερώα σηκώνεται και κινείται προς το πίσω μέρος του λαιμού, κλείνοντας την υπερωοφαρυγγική βαλβίδα. Ο ανεπαρκής έλεγχος του αέρα και η διαταραχή της συνεργασίας της ρινικής και στοματικής κοιλότητας μπορούν να προκαλέσουν ποικίλες διαταραχές αντήχησης στη στοματο-ρινο-φαρυγγική κοιλότητα όπως: 

Υπερ-ρινικότητα: το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής ενός ήχου κατά την ομιλία προέρχεται από τη μύτη.

Υπο-ρινικότητα: μειωμένη ροή αέρα μέσα από τη μύτη εξαιτίας κάποιου εμποδίου στη μύτη, όπως κατά τη διάρκεια ενός σοβαρού κρυώματος.

Μεικτή ρινικότητα: Συνύπαρξη υπερ-ρινικότητας και υπο-ρινικότητας.

Ρινολαλία: η έντονη διαφυγή αέρα από τη μύτη κατά την ομιλία.

H προσωδία είναι φαινόμενο μόνο του προφορικού λόγου, μέσω της οποίας ο άνθρωπος μπορεί να εκφράσει τα συναισθήματα του. Στην σύγχρονη γλωσσολογία, όλο και περισσότερες μελέτες γίνονται γύρω από την δομή του τόνου. Τα στοιχεία του τόνου, έχουν άμεση συνάρτηση με την μελωδία, το λογικό τονισμό, τον ρυθμό και το τέμπο. Είναι εκείνα τα βοηθητικά στοιχεία, μέσα από τα οποία ολοκληρώνεται η επικοινωνία. Η μελωδικότητα της φωνής, παίζει καθοριστικό ρόλο για την λειτουργία της λεκτικής επικοινωνίας, της αναπνοής, καθώς και της εκφώνησης. Πιο αναλυτικά, η μελωδία περιλαμβάνει τις εναλλαγές στον τόνο της φωνής, καθώς εκφέρεται η λέξη ή η φράση. Μέσω των φωνητικών χορδών, διαφοροποιείται η συχνότητα, η ένταση και η κλίμακα στην οποία εκφέρεται ο λόγος. Το ανοδικό περίγραμμα τόνου, είναι χαρακτηριστικό για τη διατύπωση της ερώτησης ή του θαυμασμού. Ενώ το πτωτικό περίγραμμα τόνου, εκφράζει ολοκληρωμένες προτάσεις, είτε καταφατικές, είτε αρνητικές. Ως μεμονωμένο στοιχείο, η μελωδία, εμφανίζεται στην διάρκεια του λόγου: αφήγησης, διατύπωση ερώτησης και θαυμασμού. (J. Locke, 1983).

Οι διαταραχές της προσωδίας στον ενήλικο πληθυσμό μπορεί να προκύψουν συνδυαστικά με άλλες διαταραχές του λόγου π.χ. δυσαρθρία λόγω εγκεφαλικού επεισοδίου ή ως σύμπτωμα κάποιας διαταραχής της ροής του λόγου π.χ. ταχυλαλία.